1. phụ nữ mang thai nên ăn gì, tránh gì?
Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò đặc biệt quan yếu trong thời kỳ mang thai vì các chất dinh dưỡng từ thực phẩm người mẹ ăn sẽ góp phần vào sự tăng trưởng và phát triển của em bé và là nền tảng cho sự phát triển của trẻ sau này.
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, để bảo đảm sức khỏe bà mẹ và sự phát triển của thai nhi, đàn bà mang thai cần tăng cường dinh dưỡng hơn lúc thông thường. Ngoài chế độ ăn uống bảo đảm đầy đủ các nhóm chất cấp thiết, cần bổ sung thêm năng lượng, chất đạm, chất béo.
Cần phải dùng đa dạng các loại thực phẩm. Bổ sung nguồn thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất như: vitamin A, B, C, E…; các chất khoáng như sắt, kẽm, acid folic, canxi…
dù rằng hầu hết các loại thực phẩm đều an toàn nhưng nữ giới mang thai nên lưu ý tránh một số thực phẩm như thịt, cá sống, cá có hàm lượng thủy ngân cao, bia rượu, thực phẩm chứa nhiều đường, chất béo bão hòa và muối, caffeine… vì chúng không tốt cho sức khỏe và có nguy cơ cao chứa vi khuẩn như Listeria, Campylobacter, Salmonella, Ecoli… có thể gây ngộ độc nặng cho đàn bà mang thai. Ngộ độc thực phẩm khi mang thai có thể ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe của mẹ và gây nhiều rủi ro cho em bé như sảy thai, thai chết lưu hoặc sinh non…
Ngộ độc thực phẩm khi mang thai có thể ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe của mẹ và em bé.
Theo PGS.TS. Vũ Đức Định, nguyên Giảng viên chuyên khoa Tiêu hoá, Học viện Quân y, ngộ độc thực phẩm gây tổn thương đường tiêu hóa với các triệu chứng như: đau bụng, mửa, đi tả và có thể gây ảnh hưởng tới các cơ quan khác như thận, não do mất nước, rối loạn điện giải… Trường hợp nặng có thể tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
Ngộ độc do vi khuẩn thường chiếm tỷ lệ cao do thực phẩm nhiễm các vi khuẩn như: E.coli, Campylobacter, Escherichiacoli, Listeria, Bacillus cereus, Vibrio, Clostridium botulinum, Salmonella… Các loại thực phẩm dễ nhiễm vi khuẩn gây ngộ độc nhất vô nhị là thịt, cá, trứng, sữa, hàu sống, cá sống…
2. Một số loại thực phẩm và đồ uống nên tránh trong thai kỳ
2.1. Tránh hải sản có hàm lượng thủy ngân cao
Nghiên cứu cho thấy, xúc tiếp với hàm lượng thủy ngân cao có thể gây độc cho hệ tâm thần, phổi và thận. Thủy ngân đặc biệt hiểm đối với người mang thai vì nó có thể đi qua nhau thai, một lượng nhỏ cũng có thể đi qua sữa mẹ sau khi sinh. Điều này có thể gây tổn thương não và ảnh hưởng đến thính giác và thị giác của em bé.
Cá rất giàu chất dinh dưỡng cấp thiết cho thân thể và giúp trẻ phát triển nhận thức. Bà bầu không cần phải tránh ắt các loại cá khi mang thai nhưng cần để ý tránh một số loài cá biển có chứa hàm lượng thủy ngân cao bao gồm: Cá mập, cá kiếm, cá ngừ mắt to, cá thu vua…
Bà bầu có thể tiêu thụ vừa phải các loài cá có hàm lượng thủy ngân thấp bao gồm: cá hồi, tôm, cá ngừ đóng hộp, cá tuyết, cá trích…
Lưu ý tránh ăn hải sản sống, nấu chưa chín hoặc bị ô nhiễm, các món sushi, sashimi chứa cá sống, hàu sống… vì chúng có thể chứa ký sinh trùng hoặc vi khuẩn gây ngộ độc hiểm với đàn bà mang thai.
phụ nữ mang thai không ăn các món chứa cá sống để phòng ngộ độc.
2.2. Không ăn thịt chưa nấu chín và trứng sống
Nên tránh ăn thịt nấu chưa chín và trứng gia cầm sống trong thời kỳ mang thai vì chúng có thể chứa vi khuẩn như Campylobacter, E.coli, Toxoplasma, Salmonella… có thể gây bệnh nặng, thậm chí gây tử vong.
Ăn trứng sống hoặc trứng chưa nấu chín có thể bị nhiễm vi khuẩn Salmonella. Bệnh nhiễm khuẩn Salmonella có thể gây sốt, ỉa chảy, nôn và co thắt dạ dày, thậm chí nó có khả năng lây lan vào máu, gây nhiễm trùng đe dọa tính mệnh.
Salmonella có thể truyền sang thai nhi trong quá trình mang thai có thể gây sốt và đi tả sau khi sinh. Nó cũng có thể dẫn đến viêm màng não gây ra các biến chứng nghiêm trọng.
2.3. Tránh sữa chưa sát trùng
Các sản phẩm sữa tươi hoặc sữa chưa vô trùng có thể chứa vi khuẩn như Listeria, Campylobacter, Salmonella hoặc E. coli. thành ra bà bầu cần để ý chọn sản phẩm sữa bảo đảm tiêu chuẩn, luôn thẩm tra nhãn sữa và các sản phẩm sữa để bảo đảm chúng đã được sát trùng.
2.4. Không ăn trái cây và rau chưa rửa sạch
Lớp vỏ bên ngoài của trái cây và rau quả có thể bị nhiễm vi khuẩn có hại và có thể lây lan vào bên trong sản phẩm khi cắt hoặc ép. Đặc biệt, Toxoplasma gondii, một loại ký sinh trùng được tìm thấy trên các thực phẩm chưa được rửa sạch, có thể gây bệnh nghiêm trọng đối với đàn bà mang thai.
Bệnh có thể gây sốt, sưng hạch, nhức đầu, đau cơ hoặc cứng cổ nhưng một số người bị nhiễm bệnh có thể không bộc lộ triệu chứng, khiến bào thai tiếp xúc với ký sinh trùng mà không được phát hiện. Trẻ sinh ra bị nhiễm Toxoplasmosis có thể bị giảm nhãn lực, giảm thính lực và thiểu năng trí não. Các triệu chứng có thể tiếp tục phát triển thậm chí nhiều năm sau khi sinh.
Không nên ăn rau mầm sống vì vi khuẩn có thể xâm nhập vào hạt mầm chuẩn y các vết nứt nhỏ trên vỏ trước khi chúng lớn lên. thành thử, cần rửa sạch thực phẩm phẩm dưới vòi nước chảy trước khi ăn hoặc chế biến. Có thể dùng bàn chải nhỏ để loại bỏ thêm bụi bẩn trên rau củ. Nấu chín hoàn toàn rau mầm để loại bỏ vi khuẩn.
2.5. Không uống nước trái cây chưa diệt trùng hoặc nước ép trái cây đường phố
Khi trái cây và rau quả mới được ép, vi khuẩn từ vỏ của chúng có thể thâm nhập vào nước trái cây. Đặc biệt, đàn bà mang thai nên khước từ những ly nước trái cây bán ở một số quán bán nước trái cây đường phố vì không kiên cố liệu trái cây có an toàn, đã rửa sạch và bỏ vỏ hay chưa.
Đối với các sản phẩm nước ép trái cây đóng hộp, trừ khi nhãn ghi rõ nước trái cây đã được khử trùng, nếu không nó có thể bị nhiễm vi khuẩn có hại và nên tránh dùng trong thời kỳ mang thai.
Không uống nước ép trái cây đường phố.
2.6. Tuyệt đối không uống rượu
Rượu đi qua máu của người mẹ đến dây rốn của em bé, có thể gây ra hội chứng thai nhi do rượu. Theo PGS.TS. Vũ Đức Định, hội chứng thai nhi do rượu dẫn đến những khuyết thiếu về mặt trí não và thể chất ở thai nhi do việc uống một lượng rượu lớn và kéo dài trong suốt thời kỳ người mẹ mang thai.
Sau khi từ hệ tiêu hóa vào máu người mẹ, rượu và các chất có cồn khác dễ dàng thâm nhập qua hàng rào nhau thai để vào máu thai nhi và gây ngăn trở sự phát triển về khối lượng và kích thước thai, tạo ra những điểm dị biệt về khuôn mặt và làm thương tổn các tế bào thần kinh ngoại biên cũng như não bộ của thai nhi.
Nghiên cứu đã kết luận, rượu gây ra những tổn thương thực thể ở não bộ thai nhi ngay trong ba tháng đầu và gây thương tổn chức năng thần kinh ở vào ba tháng cuối. Sau sinh, nhận thức của những trẻ mà trong thời kỳ nằm trong bụng mẹ liên tiếp bị phơi nhiễm với rượu thường chậm hơn thông thường. Ngoài ra, thai nhi còn có khả năng bị thương tổn hệ miễn dịch hoặc các khuyết thiếu khác như bệnh tim bẩm sinh hoặc thất thường nội tạng như gan, thận, tụy…